مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی  آیت الله طالقانی

 

قسمت چهارم گفتگو روابط عمومی بیمارستان آیت الله طالقانی با دکتر مجید ولی زاده فوق تخصص غدد درون ریز و متابولیسم ، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ایشان بیان کرد: علائم افت قند خون شامل: احساس گرسنگی، لرزش بدن، عرق کردن، تپش قلب و عصبانیت است. در صورتیکه اقدامات لازم برای مقابله با افت قند خون انجام نشود؛ علائم بعدی که عبارتند از: سردرد، منگی، اختلال بینائی، رفتارها و حرکات غیرعادی و در نهایت تشنج و بیهوشی ایجاد خواهند شد.

 

اقداماتی که بهنگام افت قندخون بایستی انجام شوند عبارتند از:

الف) در صورتیکه بیمار هوشیار است: مصرف کمی مایعات شیرین مانند حل شده 4 حبه قند در نصف لیوان آب، یا نصف لیوان آب میوه یا ساندیس یا نوشابه های معمولی توصیه می شود. در صورتیکه ظرف چند دقیقه علائم برطرف نشود؛ همین مقدار را بایستی تکرار کرد وهنگامی که علائم برطرف شد؛ در صورتیکه هنگام صرف غذا نزدیک است؛ بایستی وعده غذائی را زودتر مصرف کرد ولی درصورتیکه فاصله زمانی با وعده غذائی زیاداست؛ باید مقداری مواد نشاسته ای مانند یک کف دست نان یا 2 عدد بیسکویت برای جلوگیری از تکرار علائم استفاده کرد.

 

جدول 1-  داروهای متداول ضد دیابت در ایران

انسولین: فرم تزریقی داروهای پایین آورنده قندخون و قویترین آنها است. کشف این دارو که یکی از معجزه های قرن بیستم است؛ منجر به نجات جانهای زیادی شده و شروع بموقع آن، عده زیادی را از ابتلا به کوری، تخریب کلیه ها و مشکلات ناشی از تاثیر بر روی اعصاب اندامها نجات داده است ولی مصرف آن بدون رعایت نکات ایمنی، می تواند منجر به افت شدید قندخون شود و خطر آفرین باشد؛ مانند استفاده از ماشین که علیرغم فواید زیاد آن در صورت عدم رعایت نکات ایمنی منجر به بروز تصادف و صدمات مربوطه می شود.بنا بر این همانطور که مشاهده تصادف منجر به عدم استفاده ما از ماشین نمی شود؛ عوارض احتمالی انسولین که در صورت عدم رعایت احتیاطات لازم حادث می شود نباید منجر به انسولین هراسی و عدم استفاده بجا از این داروی مفید و موثر شود.

 

انسولینهای موجود در بازار دو نوع هستند: انسولینهای انسانی و انسولینهای جدید یا آنالوگ. اثربخشی انسولینهای جدید بیشتر از انسولینهای انسانی نیست ولی خطر افت قند خون در مصرف کنندگان انسولینهای جدید کمتر است.با اینحال قیمت، عامل محدودکننده استفاده از انسولینهای جدید است؛ بطوریکه در حال حاضر قیمت این انسولینها حدود 45 برابر انسولینهای انسانی است.   

 

انسولین را می توان با سرنگ یا با استفاده از قلم در نواحی مشخص شده در شکل تزریق کرد. به جز خانم های باردار، بهترین منطقه برای تزریق انسولین،‌ شکم و بازو است. برای خانم های باردار در ماه های ابتدای بارداری تزریق در ناحیه شکم بلامانع است و در ماه های انتهایی بارداری، ناحیه بازو برای تزریق مناسب تر است.

 

هر یک از انسولینهای فوق ممکنست کوتاه اثر یا با اثر نسبتاً طولانی باشند. از انسولینهای کوتاه اثر معمولا برای پایین آوردن قند خون پس از غذا استفاده می شود. رنگ این انسولینها شفاف یا به رنگ آب می باشد.

 

در سیر دارو درمانی دیابت، پزشک معالج ممکن است استفاده از دو یا سه نوع دارو، از خانواده های مختلف داروهای ضد دیابت را بطور همزمان ضروری تشخیص دهد. بعنوان مثال از درمان ترکیبی گلی بنکلامید + متفورمین یا حتی از گلی بنکلامید + متفورمین + انسولین ممکن است استفاده شود، چون بطور معمول دیابت یک بیماری پیشرونده است و ممکن است در طول زمان داروهای خوراکی اولیه، اثر بخشی خود را برای کنترل مناسب قند خون از دست بدهند.

 

بجز کنترل قند خون در حد مناسب مراقبتهای دیگری به ویژه در مبتلایان به دیابت نوع 2 باید انجام شود که در جدول زیر به اختصار به آنها اشاره می شود.:

 

 

 

جدول 2- مراقبت های لازم برای بیماران مبتلا به دیابت بویژه نوع 2

 

 

^* در کودکان و افراد مسن ممکن است حد مطلوب ممکن است متفاوت باشد.

در اختیار داشتن دستگاه فشارسنج برای تمام بیماران مبتلا به پرفشاری خون توصیه می شود. از آنجایی که فشارخون بعضی از بیماران با مراجعه به مطب پزشک،‌ افزایش می یابد، اندازه گیری فشارخون در خارج از مطب (منزل یا جای دیگر) برای این بیماران توصیه می شود، تا میزان واقعی فشارخون این بیماران مشخص شود. کنترل فشارخون بیماران دیابتی باید تحت نظر پزشک معالج انجام شود.