مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی  آیت الله طالقانی

دکتر آزیتا حکمت‌دوست، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفت‌وگویی با روابط عمومی اظهار داشت: تشریح نقش تغذیه در بروز، کنترل و درمان ریفلاکس معده ( (GERD) پرداخت و تأکید کرد که اصلاح عادات تغذیه‌ای در بسیاری از موارد می‌تواند شدت علائم بیماری را به شکل قابل توجهی کاهش دهد.

 

 

دکتر حکمت‌دوست در ابتدای این گفتگو تأثیر سبک تغذیه بر ریفلاکس معده که یکی از شایع‌ترین مشکلات گوارشی است و درصد قابل توجهی از مردم، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، با آن درگیر هستند. بخش مهمی از این اختلال، با سبک زندگی و نوع تغذیه مرتبط است. در بسیاری از بیماران، بدون نیاز به درمان دارویی طولانی‌مدت، تنها با اصلاح الگوی غذایی می‌توان از بروز علائم جلوگیری کرد یا شدت آن را کاهش داد.

 

به گفته وی، مصرف غذاهای چرب، سرخ‌کردنی‌ها، نوشیدنی‌های کافئین‌دار، غذاهای خیلی شیرین و حجیم و همچنین خوردن سریع غذا و عرق نعناع از مهم‌ترین عوامل تشدیدکننده ریفلاکس هستند.

 

 متخصص تغذیه در مورد غذاهایی که ریفلاکس معده را تشدید می کند گفت: با اشاره به اینکه برخی غذاها فشار داخل معده را افزایش می‌دهند یا باعث شل شدن اسفنکتر تحتانی مری می‌شوند، افزود: شکلات، قهوه، نوشابه‌های گازدار، غذاهای پرچرب مانند سوسیس و کالباس، فست‌فودها، سیر و پیاز خام، گوجه‌فرنگی و سس آن، مرکبات و نوشیدنی‌های اسیدی از جمله خوراکی‌هایی هستند که در بسیاری از بیماران موجب تشدید ریفلاکس می‌شوند. البته شدت تأثیر این مواد در افراد مختلف یکسان نیست و باید رژیم غذایی برای هر بیمار به‌صورت فردی تنظیم شود.»

 

وی تأکید کرد که مصرف وعده‌های غذایی حجیم، به‌خصوص در ساعات پایانی شب، یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاتی است که بیماران مبتلا به ریفلاکس انجام می‌دهند.

 

ایشان در مورد نقش عادات رفتاری در کنترل ریفلاکس، با بیان اینکه تنها نوع غذا عامل ایجاد علائم نیست، گفت: عادت‌های غلط غذایی نیز نقش بسیار مهمی دارند. سریع غذا خوردن، دراز کشیدن قبل از دو ساعت پس از صرف غذا، پرخوری، نوشیدن مایعات زیاد همراه غذا، لباس‌های خیلی تنگ در ناحیه شکم و حتی استرس و کم‌خوابی می‌توانند باعث افزایش علائم ریفلاکس شوند.

 

او توصیه کرد بیماران برای کاهش علائم، وعده‌های غذایی خود را کوچک‌تر و تعداد آنها را بیشتر کنند و از خوردن غذا در ساعات قبل از خواب خودداری نمایند.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در ادامه تصریح کرد: برخی مواد غذایی می‌توانند به کاهش التهاب و کاهش اسیدیته کمک کنند. مصرف سبزیجات پخته، مرغ و ماهی کم‌چرب، برنج، نان‌های سبوس‌دار، سیب‌زمینی آب‌پز، موز، سیب، بادام و ماست کم‌چرب در بسیاری از بیماران مفید واقع می‌شود.»

 

به گفته دکتر حکمت‌دوست، مصرف فیبر کافی در رژیم غذایی از طریق سبزیجات و میوه‌ها می‌تواند در تنظیم حرکات دستگاه گوارش مؤثر باشد، اما بیماران باید مراقب باشند که برخی میوه‌ها یا سبزیجات خام ممکن است علائم را تشدید کنند.

 

آیا ریفلاکس قابل درمان است؟

وی در مورد پاسخ به سوالی که امکان درمان کامل این عارضه فرمود: بخشی از بیماران ممکن است نیاز به درمان دارویی و پیگیری پزشکی داشته باشند، اما بخش قابل توجهی از موارد با تغییر شیوه زندگی و تنظیم رژیم غذایی قابل کنترل است. حتی در بیمارانی که دارو مصرف می‌کنند، اصلاح تغذیه نقش اساسی دارد و بدون آن درمان کامل نخواهد بود.

 

توصیه‌های نهایی

دکتر حکمت‌دوست در پایان گفتگو بار دیگر بر اهمیت سبک زندگی سالم تأکید کرد و گفت:

«تغذیه صحیح نه‌تنها در کنترل ریفلاکس، بلکه در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های مزمن نقش اساسی دارد. بیماران باید بدانند که آگاهی و توجه به نوع و زمان مصرف غذا، نخستین و مهم‌ترین قدم در مسیر درمان است. توصیه می‌کنم افراد با علائم مداوم یا شدید ریفلاکس حتماً توسط پزشک یا متخصص تغذیه ارزیابی شوند تا متناسب با شرایط آنها، برنامه غذایی اختصاصی تنظیم شود.