مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی  آیت الله طالقانی

دکتر آزیتا حکمت‌دوست، معاون تحقیقات و فن آوری انیستیتو تحقیقات و فن آوری انیستیتو تحقیقات تغذیه ای کشور ،متخصص تغذیه بیمارستان آیت‌الله طالقانی و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با روابط عمومی: اهمیت نان در الگوی غذایی ایرانیان، بر این نکته تأکید می‌کند که نان همچنان یکی از پایه‌ای‌ترین اجزای سفره خانوار است و کیفیت آن نقش مستقیم و عمیقی در سلامت جامعه دارد. او می‌گوید سال‌هاست که نان در زندگی روزمره ما نه‌تنها به‌عنوان یک ماده غذایی اصلی، بلکه بخشی از فرهنگ، اقتصاد و امنیت غذایی کشور تعریف می‌شود و بنابراین ارتقای سلامت آن، نوعی سرمایه‌گذاری بر سلامت نسل‌های آینده است.

 

به گفته او، بخش بزرگی از انرژی روزانه بسیاری از افراد، به‌ویژه کودکان، سالمندان و اقشار کم‌برخوردار، از نان تأمین می‌شود. بنابراین هرگونه تغییر مثبت در کیفیت آرد، نحوه تهیه، سبوس‌گیری، تخمیر مناسب و فرآیند پخت، به‌طور مستقیم می‌تواند وضعیت سلامت جامعه را بهبود بخشد. دکتر حکمت‌دوست توضیح می‌دهد که نان‌هایی که با آرد کامل و سبوس‌دار تهیه می‌شوند، از نظر فیبر، ویتامین‌های گروه B و عناصر معدنی ارزشمندتر هستند و مصرف منظم آنها می‌تواند به بهبود عملکرد گوارش، کمک به کنترل وزن و کاهش خطر برخی بیماری‌ها از جمله دیابت نوع دو کمک کند.

 

او با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر برخی از نان‌های صنعتی و سنتی به دلیل استفاده از آرد بیش‌ازحد سفید یا تخمیر ناکافی، از کیفیت تغذیه‌ای کمتری برخوردار شده‌اند، بر اهمیت آموزش عمومی و افزایش آگاهی مردم تأکید می‌کند. به باور او، انتخاب مصرف‌کننده نقش اساسی در اصلاح چرخه تولید دارد؛ زمانی که مردم به‌طور آگاهانه نان‌های با کیفیت بهتر را انتخاب کنند، تولیدکنندگان و نانوایان نیز در مسیر ارتقای کیفیت حرکت خواهند کرد. از نظر دکتر حکمت‌دوست، باید به مردم آموزش داده شود که رنگ تیره نان همیشه به معنای غنی بودن از سبوس نیست و گاهی ممکن است به‌دلیل افزودن رنگ‌ دهنده‌ها ایجاد شده باشد، بنابراین توجه به بافت، بوی نان، میزان ماندگاری، و نحوه پخت در تشخیص نان سالم اهمیت زیادی دارد.

 

او در ادامه به نقش «تخمیر کامل» اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد که فرایند تخمیر اگر به‌درستی انجام شود، هضم نان را آسان‌تر می‌کند و سبب کاهش ترکیبات ضدتغذیه‌ای موجود در آرد می‌شود. دکتر حکمت‌دوست تأکید می‌کند که نان‌هایی مانند سنگک، که زمان تخمیر مناسبی دارند، اغلب ارزش تغذیه‌ای بالاتری نسبت به نان‌هایی دارند که با سرعت زیاد و به‌صورت فشرده تولید می‌شوند. به گفته او، ترویج روش‌های صحیح تخمیر و پخت می‌تواند یکی از مهم‌ترین محورهای اصلاح الگوی مصرف نان در کشور باشد.

 

بخش دیگری از سخنان او به موضوع نگهداری و مصرف صحیح نان اختصاص دارد. او توضیح می‌دهد که یکی از چالش‌ها، نگهداری طولانی‌مدت نان در محیط‌های گرم یا مرطوب است که شرایط را برای رشد قارچ فراهم می‌کند. بسته‌بندی نان تازه، فریز کردن آن در صورت نیاز، و گرم‌کردن مناسب هنگام مصرف از جمله نکاتی است که باید بیش از پیش برای مردم توضیح داده شود. دکتر حکمت‌دوست یادآور می‌شود که بخش قابل توجهی از ضایعات غذایی کشور مربوط به نان است و اگر فرهنگ نگهداری و مصرف صحیح تقویت شود، می‌توان از هدررفت این ماده غذایی ارزشمند جلوگیری کرد.

 

او با اشاره به آغاز پویش ملی «نان سالم، زندگی سالم»، هدف اصلی این حرکت را آموزش، فرهنگ‌سازی و تبدیل دانش تغذیه‌ای به رفتار روزمره می‌داند. از نگاه او، این پویش تنها یک برنامه اطلاع‌رسانی نیست؛ بلکه تلاشی برای ایجاد یک درک عمومی از اهمیت انتخاب صحیح نان، احترام به چرخه تولید سالم، و توجه به نقش نان در پیشگیری از بیماری‌هاست. او امیدوار است که با همکاری رسانه‌ها، نهادهای بهداشتی، نانوایان، مراکز آموزشی و مردم، این پویش بتواند قدمی مؤثر در ارتقای سلامت جامعه بردارد.

 

دکتر حکمت‌دوست در پایان تأکید می‌کند: «نان فقط یک ماده غذایی ساده نیست، بلکه بخشی از هویت تغذیه‌ای ماست. اگر نان سالم را وارد سبد غذایی خانواده کنیم، یک گام مهم و پایدار در جهت سلامتی نسل امروز و فردا برداشته‌ایم.»