مرکز پزشکی، آموزشی و درمانی  آیت الله طالقانی

دکتر سید رضا فاطمی فوق تخصص گوارش و کبد بالغین ، استاد گروه گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در گفتگو با روابط عمومی بیمارستان آیت الله طالقانی اظهار داشت: حدود 45 سال از اولین آندوسونوگرافی تشخیصی می گذرد، این روش در ابتدا برای کمک به تشخیص ضایعات در مخاط و زیر مخاط دستگاه گوارش مثل معده ، مری استفاده می شد، اما در سالیان اخیر بخصوص در 2 دهه اخیر، پیشرف های چشم گیری داشته است که به تشخیص و درمان بیماریهای پانکراس (کیسه صفرا و مجاری صفراوی ) و عروق شکمی کمک می کند.

 

دستگاه آندوسونوگرافی با وجود یک قطعه اولتراسوند که در نوک آندوسکوپ ساده قرار دارد تشکیل می شود ، و به دو شکل رادیال یا شعاعی و خطی امواج اولتراسونیک را برای دیدن ارگانهای داخلی از راه مری و معده هدایت می کند.

 

یکی از کاربردهای شایع آندوسونوگرافی در تشخیص و ارزیابی میزان گسترش ناحیه ای ضایعات بدخیم مخاطی و زیر مخاطی در مری و معده و ناحیه رکتوم بیماران است.

 

مرحله بندی و بررسی وجود غدد لنفاوی در اطراف تومور و ارگان درتصمیم گیری درمان جراحی ، یا درمان داروئی بعدی بیماران کمک کننده است .

 

ضایعات زیر مخاطی در مری و معده و روده به صورت برجستگی خود را نشان می دهند و مخاط روی آنها سالم است .

 

با استفاده از دستگاه اولتراسوند و تعیین اینکه ضایعه از چه لایه ای از جدار ایجاد شده با نمونه گیری از آن ضایعه ، در تصمیم گیری بعدی کمک کننده است .

 

از کاربردهای دیگر مهم آندوسونوگرافی بررسی تشخیص ضایعات خوش خیم و بدخیم پانکراس می باشد، با این روش علاوه بر اینکه اندازه و محل تومور مشخص می شود ، میزان گسترش تومور به اطراف و درگیری عروقی در ناحیه تعیین میگردد و تصمیم گیری برای درمان مستقیم با روش جراحی و یا شیمی درمانی صورت می پذیرد.

 

برخورد و تشخیص ضایعات کیستیک پانکراس و مشخص کردن خوش خیم یا بدخیم بودن ضایعات کیستیک و همچنین تخلیه کیست های پانکراس از اقدامات دیگری هست که توسط دستگاه آندوسونوگرافی انجام می شود.

 

نشانه گذاری داخل تومور برای انجام رادیوتراپی بعدی ، و یا تزریق  مواد شیمی درمانی در داخل تومور یا ضایعه کیستیک و بدخیم هم از روش های درمانی این وسیله می باشد.

 

تشخیص ضایعات خوش خیم مجاری صفراوی از جمله سنگ ها و شن های صفراوی وتنگی های خوش خیم و بدخیم مجاری و تخلیه مجاری صفراوی داخل و خارج کبدی در انسداد های پیچیده صفراوی که با روش های دیگر هم نمی توان انجام داد، از وظایف آندوسونوگرافی می باشد.

 

از موارد دیگر استفاده تشخیصی و درمانی از آندوسونوگرافی ، دیدن واریس های دستگاه گوارش بخصوص واریس های معده است .

 

در این روش با کمک دستگاه آندوسونوگرافی تزریق چسب مخصوص و وسایل دیگر به داخل واریس برای درمان موثر انجام می شود.

 

اندازه گیری فشار عروق شکمی و کبدی در بیماران مبتلا به بیماریهای کبدی ، بررسی بافت کبد و نمونه گیری ازبافت کبدی جهت بررسی هیستولوژی یا بافت شناسی و نمونه گیری از ضایعات داخل کبد از وظایف دیگری آندوسکوپیک اولتراسوندمی باشد که در تشخیص و تصمیم گیری درمان بعدی بسیار مفید و تعیین کننده است.

 

در کل این روش اسکوپی در حال حاضر و در آینده کمک های زیادی را در تشخیص و درمان بیماریهای دستگاه گوارش خواهد کرد.